Κάπου κοντά στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας, υπάρχει κρυμμένη μια από τις ομορφότερες πόλεις της Μακεδονίας, που αντανακλά σε μια λίμνη βγαλμένη από παραμύθι, χαρά οφθαλμών για τους επισκέπτες αλλά και για τους ντόπιους, και που γύρω της υψώνονται καταπράσινα βουνά που καταλήγουν σε χιονισμένες βουνοκορφές. Όπως έχεις ήδη καταλάβει, σήμερα θα σου πω όλα όσα πρέπει να ξέρεις για την Καστοριά την πρώτη από τις πολλές στάσεις σε ένα υπέροχο road-trip στην δυτική Μακεδονία. Ιστορικά η Καστοριά κατοικείτε από την νεολιθική εποχή, άλλαξε πολλά ονόματα ανά τους αιώνες, από Κέλετρον στην αρχαιότητα, σε Κεσριγέ κατά την Τουρκοκρατία, μέχρι το σημερινό Καστοριά το οποίο το οφείλει στο μεγάλο πληθυσμό καστόρων που ζούσαν στην περιοχή και την γούνα των οποίων εμπορεύονταν οι κάτοικοι για πολλούς αιώνες. Σήμερα θα σου πω για την πόλη των γουναράδων με την μακρά ιστορία, την πόλη που αγαπάει ο χειμώνας και την στολίζει κάθε χρόνο στα λευκά, την πόλη των μύθων, των δράκων και των νεράιδων. Φορά λοιπόν την οικολογική σου γούνα και τα ζεστά σου γάντια και φύγαμε για Καστοριά.
1. Λίμνη Ορεστιάδα
Η Καστοριά δεν θα ήταν η πανέμορφη παραλίμνια πόλη που όλη αγαπάμε χωρίς την λίμνη της. Η λίμνη της Καστοριάς η αλλιώς λίμνη Ορεστιάδα είναι μια από τις μεγαλύτερες σε έκταση λίμνες της Ελλάδας με έκσταση 28 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Είναι ένας σημαντικός υδροβιότοπος για υδρόβια και αρπακτικά πουλιά που στις όχθες της βρίσκουν το καταφύγιο που απαιτείται για να αναπαραχθούν. Η ομορφιά της είναι ανεξάντλητη όλες τις εποχές του χρόνου. Από το φθινόπωρο που τα φύλλα πέφτουν στο πάτωμα δημιουργώντας ένα πορτοκαλοκόκκινο χαλί ως τον χειμώνα που με τις χαμηλές θερμοκρασίες η λίμνη καλύπτεται από παχύ στρώμα πάγου που μαζί με τις χιονισμένες κεραμοσκεπές δημιουργεί μια αίσθηση μαγεμένης πολιτείας του βορρά.
Και από την άνοιξη όπου με το λιώσιμο των πάγων, οι όχθες χρωματίζονται με τα χρώματα της άνοιξης, οι επισκέπτες και οι ντόπιοι επιδίδονται σε ρομαντικούς περιπάτους ή ποδηλατάδες ακολουθώντας το μονοπάτι γύρω από τον λόφο του προφήτη Ηλία μεχρι το καλοκαίρι που τις πρωινές ώρες παρατηρείς τους ψαράδες που μετά το ολονύκτιο ψάρεμα τους, ξεπροβάλουν μέσα από την πυκνή πάχνη και δένουν τις βάρκες τους στους μικρούς ξύλινους μόλους, δίπλα στους ολόλευκους κύκνους και τις εξαιρετικά φιλικές πάπιες και χήνες.
2. Ντολτσό
Πάνω στις ακτές της λίμνης χτίστηκε και το πρώτο οικιστικό κομμάτι της πόλης. Η παλιά πόλη της Καστοριάς, το Ντολτσό ή Ντολτσός βρίσκεται στη νότια πλευρά της πόλης και είναι σίγουρα το στολίδι της Καστοριάς. Ανέπαφη από τον χρόνο η παλιά πόλη της Καστοριάς μοιάζει βγαλμένη από παραμύθι. Πανέμορφα, αναστηλωμένα σπίτια πιστά στη μακεδονίτικη αρχιτεκτονική, πλακόστρωτα καλντερίμια, βυζαντινές εκκλησίες και λιθόστρωτες πλατείες συνθέτουν το σημείο της πόλης που αποτελούσε την συνοικία των ψαράδων και των μικροεμπόρων της εποχής.
Στην πλατεία της συνοικίας οι Τούρκοι κρέμασαν τον Ντούλτσε, που ήταν ένθερμος πατριώτης και από τότε η συνοικία πήρε το όνομά του και ονομάστηκε Ντουλτσός, με τα χρόνια μετονομάστηκε σε Ντολτσός όπως αποκαλούν την περιοχή σήμερα. Στην πλατεία του λειτουργούσε παλιότερα αγορά όπου οι ντόπιοι ψαράδες πουλούσαν την πραμάτεια τους. Σήμερα η κάποτε φτωχογειτονιά του Ντουλτσό αποτελεί το πιο τουριστικό κομμάτι της πόλης, με πληθώρα παραδοσιακών ξενώνων, εστιατορίων και καφέ. Στην περιοχή λειτουργεί το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα και το Λαογραφικό μουσείο Καστοριάς.
3. Απόζαρι
Στον αντίποδα του Ντολτσό βρίσκεται η συνοικία Απόζαρι το επονομαζόμενο και “Κολωνάκι” της Καστοριάς μιας και εκεί υπήρχαν οι κατοικίες των εύπορων καστοριανών, κυρίως γουνεμπόρων, που μετά από πολύχρονη δραστηριότητα στο εξωτερικό, επέστρεφαν στην γενέτειρα, για να επενδύσουν τα πλούτη τους στην πατρίδα. Η συνοικία Απόζαρι απλώνεται αμφιθεατρικά στην βορειοδυτική πλευρά του λόφου του προφήτη Ηλία και τα αρχοντικά της φτάνουν μέχρι της όχθες της λίμνης.
Στην συνοικία υπάρχουν πολλές βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες με σημαντικότερη αυτή του Αγίου Ιωάννη Γιάννη του Πρόδρομου, όπου υπάρχουν οι περίφημες τοιχογραφίες που απεικονίζουν την τιμωρία των πορνών, στα χρόνια του Βυζαντίου. Από εκεί ξεκινάει ή εκεί καταλήγει και ο στενός ασφάλτινος δρόμος τον οποίο αν ακολουθήσεις θα κανείς το μικρό γύρω της λίμνης ή αλλιώς τον γύρω της χερσονήσου της Καστοριάς που είναι περίπου 9 χιλιόμετρα.
4. Γυρολιμνιά
Ο μικρός γύρος της λίμνης είναι σίγουρα η πιο must δραστηριότητα στην Καστοριά. Πρόκειται για ένα μικρό δρόμο που με δυσκολία χωράει να περάσει αμάξι, που περνώντας ανάμεσα από τεράστια δέντρα καταλήγεις από την μια πλευρά της πόλης στην άλλη. Εμείς επιλέξαμε να κάνουμε αυτή την διαδρομή αρκετά νωρίς το πρωί, καλά μην φανταστείς στις 9 εννοώ, και δεν το μετανιώνουμε. Τα άγρια πουλιά, όπως πελεκάνοι, πελαργοί και γεράκια έμοιαζαν σαν να επέπλεαν πάνω στο λεπτό πέπλο πάχνης που κάλυπτε την λίμνη, στην οποία ο ήλιος αντανακλούσε εκτυφλωτικά. Οι φωνές τους και τα φτερουγίσματα τους ήταν οι μόνοι ήχοι που έσπαγαν την σιωπή. Ενίοτε μερικοί περαστικοί δρομείς ή ποδηλάτες, όλα αυτά συνέθεταν την μαγική εμπειρία του γύρω της λίμνης.
Για καλή μας τύχη ξεναγό στον γύρο είχαμε ένα μικρό σκυλάκο, ο οποίος μας ακολούθησε από το Απόζαρι, μας προστάτεψε από τα αδέσποτα που μας γάβγισαν σε κάποιο σημείο της διαδρομής και κάνοντας μαζί μας τον γύρο της λίμνης μας άφησε στο Ντολτσό, χωρίς να προλάβουμε να τον ευχαριστήσουμε προσφέροντας του μια ωραία μεγάλη κονσέρβα. Τον γύρο μπορείς να τον κανείς είτε με ποδήλατο τα είτε με τα πόδια και είναι περίπου 9 χιλιόμετρα.
6. Σπήλαιο του Δράκου
Σε κάποιο σημείο της χερσονήσου πάνω στον μικρό αυτό δρόμο που οι ντόπιοι αποκαλούν γυρολιμνιά βρίσκετε και το Σπήλαιο του Δράκου. Σύμφωνα με την παράδοση η σπηλιά ήταν χρυσορυχείο το οποίο φύλαγε ένας δράκος ο οποίος ανέπνεε και έβγαζε από το στόμα του φλόγες και δηλητηριασμένους ατμούς. Ο Κάστωρ, πω πρώτος βασιλιάς της πόλης, ο, για να διασκεδάσει τον αδερφό του Πολυδεύκη ανακοίνωσε λοιπόν ότι όποιος τολμούσε να εξουδετερώσει τον δράκο θα κέρδιζε δώρα πολλά. Ένας νεαρός γεροδεμένος πάλεψε με τον δράκο και τελικά κατάφερε να τον χτυπήσει θανάσιμα με το δόρυ του, ρίχνοντας τον νεκρό στα νερά της λίμνης. Ιστορικά, το σπήλαιο ανακαλύφθηκε την δεκαετία του 40 όταν ανοίχτηκε ο παραλίμνιος δρόμος και μετά από πολλές προσπάθειες και πολλές έρευνες που αφορούσαν την καταλληλόλητα και που τις είχε αναλάβει το υπουργείο πολιτισμού και μετά από μόλις 60 χρόνια( αθάνατο ελληνικό δημόσιο) το σπήλαιο άνοιξε τις πύλες του για το κοινό το 2009. Θα σε απογοητεύσω γιατί δεν μπήκα, όχι επειδή φοβήθηκα τον δράκο αλλά λόγω κλειστοφοβίας.
7. Μονή της Παναγίας της Μαυριώτισσας
Πολύ κοντά στο σπήλαιο βρίσκεται και η Μονή της Παναγίας της Μαυριώτισσας. Η μόνη είναι χτισμένη το 1082 όταν το Βυζάντιο κυβερνούσε ο Αλέξιος Α ο Κομνηνός. Ονομάστηκε Μαυριώτισσα τον 17ο αιώνα γιατί οι κάτοικοι του χωριού Μαύροβο φρόντιζαν για τη συντήρησή της. Διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο σε όλες τις φάσεις της ιστορίας της περιοχής, συμβάλλοντας κυρίως στην πνευματική ζωή του τόπου, παρέμεινε κλειστή για πολλά χρόνια και επανιδρύθηκε το 1998. Ελάχιστα σώζονται από την αρχική της μορφή όπως ο μονόχρωμος ναός, που ονομάζεται καθολικό, καθώς και μερικές τοιχογραφίες που χρονολογούνται από την κατασκευή της. Η μόνη είναι ανδρική και είναι ανοικτή για το κοινό.
8. Θέα από το ξωκλήσσι του Αγίου Αθανασίου.
Κάπου εκεί ξεκινάει και ο περιφερειακός δρόμος που σε φέρνει κατευθείαν στην κεντρική πλατεία της πόλης και που η διαδρομή προσφέρεται για να απολαύσει την θέα στην λίμνη αλλά και στην πόλη της Καστοριάς. Στην κορυφή του το ξωκλήσι του Αγίου Αθανασίου απ’ όπου μπορείς να δεις περιμετρικά την λίμνη και τον περιβάλλοντα χώρο. Το σημείο ενδείκνυται για τους ρομαντικούς και όχι μόνο. Η τύχη μας βοήθησε για ακόμη μια φορά μιας και η επίσκεψη μας συνέπεσε με την ανθοφορία των αμυγδαλιών που χρωμάτιζαν με τα ολόλευκα μπουμπούκια τους όλο τον λόφο.
9. Θέα από τον Προφήτη Ηλία.
Ακολουθώντας την καταπράσινη διαδρομή στην βόρεια πλευρά του λόφου θα βρεθείς στην εκκλησία του προφήτη Ηλία. Η περιοχή προσφέρει μια μοναδική θέα στην βόρεια πλευρά της Καστοριάς και στο Απόζαρι. Εμείς επισκεφτήκαμε το σημείο κατά την Δύση του ηλίου και οι πορτοκαλοκόκκινες αποχρώσεις που έδινε το ήλιος στα λιγοστά σύννεφα και στις κεραμοσκεπές μαζί με τα φώτα στους δρόμους δημιουργούσαν ένα ειδυλλιακό σκηνικό, το οποίο μας αποζημίωσε για την αναμονή.
9. Δισπηλιό.
Λίγο έξω από την Καστοριά βρίσκεται και ο νεολιθικός λιμναίος οικισμός στο Δισπηλιό. Ο προϊστορικός οικισμός απέχει μόλις 8 χλμ. από την Καστοριά και βρίσκεται στη θέση «Νησί», στη νότια όχθη της λίμνης Ορεστιάδας. Στο σημείο που βρέθηκαν τα υπολείμματα των ξύλινων πασσάλων έχει δημιουργηθεί ένα πάρκο πιστή αναπαράσταση του, με οκτώ φυσικού μεγέθους καλύβες πάνω σε πασσαλόπηκτες πλατφόρμες, πλάι στη λίμνη.
Μέσα στις κατοικίες αυτού του μοναδικού οικισμού έχουν τοποθετηθεί αντικείμενα καθημερινής χρήσης, πιστά αντίγραφα των ευρημάτων που ανακαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια των ανασκαφών. Πήλινα αγγεία, κύπελλα, φιάλες και εργαλεία. Ο οικισμός χρονολογείται μεταξύ 6ης και 4ης χιλιετίας π.Χ.
10. Φαγήτο στο Αλλοτινό
Στην επιστροφή από τον Δισπηλιό οφείλεις να κάνεις μια στάση για φαγητό στο Αλλοτινό. Το Αλλοτινό είναι ένας χώρος με θέα την λίμνη στην είσοδο της πόλης. Η μοντέρνα του διακόσμηση με τις ρετρό λεπτομέρειες, το φιλικό του περιβάλλον και οι αυθεντικές ελληνικές γεύσεις του μενού του είναι κάποιοι από τους λόγους που οφείλεις να φας έστω μια φορά στο Αλλοτινό όσο βρίσκεσαι στην Καστοριά. Κάποιοι ακόμα που μπορώ να ανασύρω στα γρήγορα από την μνήμη μου, είναι οι σαρμάδες ( καστοριανοί λαχανοντολμάδες), η τηγανιά με τα μανιτάρια και το μπέικον, τα παραδοσιακά σουτζουκάκια της Λίτσας, το καστοριανό μακάλο. Δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ στην Θεοδότα την ιδιοκτήτρια του Αλλοτινό, που μας υποδεχόταν πάντα με το χαμόγελο, που μας κερνούσε πάντα γλυκό στο τέλος και που υπήρξε ο τουριστικός οδηγός μας για την Καστοριά και την γύρω περιοχή, στέλνοντας μας σε όλα τα κρυφά διαμάντια του τόπου της. Ευχαριστούμε Θεοδότα.
11. Καστοριά By Night
Μετά από το φαγοπότι ο δρόμος για ποτό ήταν σχεδόν μονόδρομος, μιας και από την προσωπική μου εμπειρία η Καστοριά δεν φημίζεται για το night life της. Ίσως σε αυτό να συνέβαλε και το γεγονός πως βρεθήκαμε στην Καστοριά αρχές άνοιξης όπου το κρύο τα βράδια είναι ακόμα τσουχτερό. Ο παλμός λοιπόν της Καστοριάς όταν ο ήλιος δύσει χτυπάει στο Stardust. Το cafe bar λειτουργεί από νωρίς το πρωί για καφέ με θέα την λίμνη μέχρι αργά το βράδυ για ευφάνταστα κοκτέιλ υπό τους soul, funky και rock ήχους. Όπως όμως με πληροφορούν από το κοντρόλ, τα τελευταία χρόνια, αρκετά μαγαζιά όπως το 3 μηνών Μαμούθ, το Περίπου αλλά και το «Nautica Hall» στο ναυτικό όμιλο Καστοριάς αναπληρώνουν το κενό που υπήρχε στην νυχτερινή ζωή της Καστοριάς και όλα δείχνουν πως ήρθαν για να μείνουν.
Κλείνοντας αυτό το blog για την Καστοριά την πρώτη στάση του road trip μας στην δυτική Μακεδονία δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ στα γνωστά «Ραγκουτσάρια», που γιορτάζονται από τις 6 έως τις 8 Ιανουάριου και είναι συνδεδεμένα με την διονυσιακή λατρεία. Μυθολογικά οι ιερείς του θεού Διονύσου ξεχύνονταν στους δρόμους φορώντας μάσκες σε μία προσπάθεια να εξορκίσουν το κακό και ως αντάλλαγμα ζητούσαν κρασί και φαγητό από τους ντόπιους. Στα πλαίσια αυτής της παράδοσης, χιλιάδες καστοριανοί μεταμφιεσμένοι με αποκρουστικές μάσκες γυρνούν στις γειτονιές της πόλης, ζητιανεύοντας από τους ιδιοκτήτες των σπιτιών «καλούδια» και στο κλείσιμο της μέρας συγκεντρώνονται στη κεντρική πλατεία του Ντολτσό, όπου ανάβει το γλέντι. Δυστυχώς οι ημερομηνίες του ταξιδιού μας δεν συνέπιασαν με αυτή την μοναδική εκδήλωση, αλλά αυτό ίσως αποτελεί μια επιπλέον αφορμή για να ξαναβρεθούμε στην Καστοριά σύντομα.
Μέχρι την επόμενη φόρα..
Take care.
Billakos.
Τώρα που πλέον δεν αναρωτιέσαι.. Που να πάω; Τι να κάνω; Τι να δω; Και τι να φάω στην Καστοριά ρίξε μια ματιά και στο αντίστοιχο φωτογραφικό υλικό εδώ.
